Sáng ngày 05 tháng 10 năm 2025, Bộ Khoa học và Công nghệ tổ chức nghiệm thu kết quả thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ “Nghiên cứu thực trạng suy thoái và đề xuất giải pháp khoa học công nghệ phát triển bền vững vùng cam Hà Giang” Mã số: ĐTĐL.CN-22/21 do Viện Nghiên cứu Rau quả chủ trì, TS. Cao Văn Chí làm chủ nhiệm. Đề tài được triển khai trong giai đoạn 2021 - 2025.

Hội đồng nghiệm thu đã ghi nhận các kết quả nổi bật như sau:       

- Nguyên nhân chính gây suy thoái vùng cam Hà Giang: chủ yếu do các bệnh nguy hiểm gây nên và các yếu tố dinh dưỡng.

+ Trong các mẫu lá cam phân tích tại 3 huyện Bắc Quang, Quang Bình và Vị Xuyên đều phát hiện bị nhiễm 2 loại bệnh nguy hiểm là bệnh Greening và bệnh Tritezra, với tỷ lệ nhiễm bệnh Greening từ 10,41 - 57,17%; bệnh Tritezra từ 7,14 - 48,33%.

+ Trong các mẫu đất trồng cam, tỷ lệ bệnh vàng lá thối rễ do nấm Fusarium 100%, bệnh Pythium/Phytopythium từ 25,0 - 75,0%, loại bệnh này làm suy giảm năng suất từ 20,2% - 26,6%.

Kết quả phân tích các chỉ tiêu về lý, hóa tính đất cũng cho thấy: Tất cả các mẫu đất ở cả 3 mức suy thoái đều là đất thịt, có độ pH thấp; dao động từ 4,43 - 4,60, thấp hơn nhiều so với yêu cầu của đất trồng cam (5,5 - 6,5). Bên cạnh đó, biện pháp canh tác còn chưa hợp lý nên gây ra một loạt các bệnh sinh lý, rối loạn sinh lý, ảnh hưởng đến sự tăng trưởng, ra hoa, đậu quả và chất lượng quả, dẫn đến vườn cây bị suy thoái nhanh chóng trong những năm gần đây.

- Giải pháp canh tác tổng hợp khắc phục nguyên nhân gây suy thoái vùng cam tại Hà Giang theo hướng phát triển bền vững.

+ Việc áp dụng đồng bộ các biện pháp kỹ thuật, đặc biệt là cung cấp đầy đủ phân bón hữu cơ, chế phẩm sinh học và nước tưới, phòng trừ sâu bệnh kịp thời, cây cam Sành ở cả 3 điểm nghiên cứu đều cho năng suất tăng 36,48 - 53,70% so với đối chứng, đặc biệt làm giảm được hiện tượng vàng lá thối rễ trên cây cam Sành tại Hà Giang.

- Giải pháp quản lý dịch hại chính gây suy thoái vùng cam tại Hà Giang theo hướng phát triển bền vững.

+ Sử dụng chế phẩm sinh học để quản lý hiệu quả, bền vững dịch hại chính gây suy thoái vùng cam Hà Giang.

+ Kỹ thuật sử dụng chế phẩm sinh học để quản lý hiệu quả, bền vững dịch hại chính gây suy thoái vùng cam Hà Giang: Sử dụng phân hữu cơ vi sinh có thành phần hữu cơ (23%), N (2%), P2O5 (2%), K2O (1%), CaO (1%), MgO (0,5%), độ ẩm (30%), Trichoderma spp (1 x 106 cfu/g), Streptomyces spp (1 x 106 cfu/g), Bacillus subtilis (1 x 106 cfu/g) và sử dụng Trichoderma có vi sinh vật Trichoderma spp (108cfu/g), Bacillus subtilis (108 cfu/g) làm giảm đáng kể tỷ lệ bệnh vàng lá thối rễ.

- Nghiên cứu xác định các biện pháp kỹ thuật bảo quản quả cam.

+ Xử lý quả cam sành Hà Giang trong dung dịch Medipag 0,15%, thời gian 5 phút có tác dụng loại trừ vi sinh vật, nấm bệnh từ đó giúp hạn chế sự thối hỏng đồng thời ổn định chất lượng cho quả cam.

+ Xử lý CaCl2 0,15% trong 20 phút mang lại hiệu quả tốt nhất trong việc bảo quản, ổn định cấu trúc quả cam sau thu hoạch, giúp kéo dài thời gian bảo quản đến 30 ngày.

+ Sử dụng bao bì LDPE với tỷ lệ đục lỗ 0,5% diện tích túi mang lại hiệu quả tốt nhất trong việc bảo quản quả cam sau thu hoạch, giúp kéo dài thời gian bảo quản đến 30 ngày ở nhiệt độ thường.

- Xây dựng mô hình sản xuất cam bền vững tại tỉnh Hà Giang.

+ Đã xây dựng được các mô hình: Trồng mới 1ha cam CS1, 2ha cam sành thời kỳ kiến thiết cơ bản, thâm canh 3 ha cam Sành thời kỳ kinh doanh.

Các mô hình thâm canh cho năng suất tăng từ 30,91 - 37,75%. Hiệu quả kinh tế tăng 19,23 - 61,21% so với đối chứng.

- Xây dựng mô hình bảo quản cam: với quy mô 10 tấn, thời gian bảo quản được 30 ngày, tỷ lệ hư hỏng dưới 10%. Quả cam sành sau 30 ngày bảo quản có giá thành là 12.942 đ/kg sau khi đã trừ hao hụt về khối lượng tự nhiên và tỷ lệ thối hỏng, giá bán lại cho khách hàng phục vụ ăn tươi và chế biến sản phẩm là 17.000 đ/kg, lợi nhuận thu được là 2.358 đ/kg tăng 31,35%.

- Xây dựng mô hình liên kết sản xuất - tiêu thụ cam theo chuỗi giá trị tại Hà Giang, truy xuất được nguồn gốc và có ít nhất 1 doanh nghiệp bao tiêu sản phẩm:

Có 01 hình thức liên kết mới được tạo ra đó là: Nhà khoa học à Nông dân à Doanh nghiệp tiêu thụ à Người tiêu dùng. Điểm mới trong liên kết là vai trò của nhà khoa học thể hiện rõ từ các khâu tập huấn, chuyển giao KHKT, kỹ thuật chế biến và kết nối các tác nhân lại với nhau.

- Công nhận được 01 Quy trình kỹ thuật sản xuất cam bền vững tại tỉnh Hà Giang.

+ Áp dụng được vào sản xuất cam cho các vùng trồng cam đã được quy hoạch của tỉnh Hà Giang và các tỉnh khác có điều kiện tương tự.

+ Được công nhận tiến bộ kỹ thuật theo Quyết định số 07/QĐ-TT-CCN ngày 16/01/2025 của Cục Trồng trọt, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn.

- 01 Quy trình công nghệ bảo quản cam Hà Giang.

+ Kéo dài thời gian thương phẩm ≥ 30 ngày, tỷ lệ thối hỏng dưới 10%, đảm bảo chất lượng cảm quan của quả và ATTP theo QCVN 01 - 132:2013/BNNPTNT.

+ Quy trình kỹ thuật cấp cơ sở số 355/QĐ-VRQ-KH, ngày 19/12/2023 của Viện Nghiên cứu Rau quả, Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam.

- 05 bài báo đăng trên Tạp chí Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn.

- 02 Thạc sỹ chuyên ngành Trồng trọt và Bảo vệ thực vật.

- Đào tạo tập huấn.

+ Tập huấn kỹ thuật sản xuất cam bền vững, kỹ thuật bảo quản quả cam sành và chuỗi giá trị, truy xuất nguồn gốc cho 350 lượt người tại huyện 3 huyện: Vị Xuyên, Quang Bình và Bắc Quang, tỉnh Hà Giang.

+ Tổ chức 1 Hội thảo tại Hợp tác xã sản xuất cam VietGAP xã Vĩnh Hảo, huyện Bắc Quang, tỉnh Hà Giang.

+ Tổ chức 3 hội nghị đầu bờ cho 90 lượt người tại huyện Vị Xuyên, Quang Bình và Bắc Quang, tỉnh Hà Giang.

Hội đồng nghiệm thu đánh giá đề tài đạt yêu cầu, với số phiếu đồng ý 9/9 thành viên tham gia họp hội đồng.

Một số hình ảnh minh họa quá trình thực hiện đề tài

Tổ chuyên gia đi thực địa tại các Mô hình thuộc xã Vĩnh Tuy, xã Bằng Lang và xã Linh Hồ, tỉnh Tuyên Quang ngày 27 và 28/09/2025

Hình ảnh Hội đồng KHCN nghiệm thu đề tài tại Bộ Khoa học và công nghệ ngày 05 tháng 10 năm 2025

Cao Văn Chí

Nguồn: Viện Nghiên cứu Rau quả

• Trang trước
• Trang sau